Công tác triển khai thực hiện Luật Du lịch

Sau khi Luật Du lịch số 09/2017/QH14 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2018, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phối hợp với địa phương tổ chức các hội nghị phổ biến Luật Du lịch đến cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về du lịch và các tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh. Thông qua công tác tuyên truyền pháp luật, Sở đã kịp thời phổ biến rộng rãi quy định của Luật Du lịch và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan cho các đơn vị kinh doanh du lịch, tăng cường hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về du lịch,tạo cầu nối giữa doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch với cơ quan quản lý nhà nước.

Ông Nguyễn Thanh Phong - PGĐ Sở VHTTDL phát biểu tại Hội nghị triển khai VB QPPL lĩnh vực du lịch năm 2023

Hội nghị tiếp xúc doanh nghiệp du lịch năm 2024

Bên cạnh đó, để đảm bảo việc thực thi nghiêm chỉnh luật Du lịch, Sở cũng chú trọng đến công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động của các đơn vị kinh doanh du lịch gồm doanh nghiệp lữ hành, cơ sở lưu trú du lịch và các khu điểm du lịch. Qua các đợt thanh kiểm tra, kịp thời phát hiện xử lý vi phạm của các doanh nghiệp, qua đó nâng cao ý thức tuân thủ quy định pháp luật, góp phần đảm bảo chất lượng dịch vụ du lịch trên địa bàn.

Kết quả đạt được

Luật Du lịch năm 2017 được ban hành đã đáp ứng được yêu cầu thể chế hóa chủ trương phát triển du lịch của Đảng tải những nội dung có tính định hướng và tinh thần của Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị, để đưa ngành du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đáp ứng được nhu cầu phát triển và hội nhập của Việt Nam nói chung và tỉnh Bình Dương nói riêng. Các kế hoạch, chính sách phát triển du lịch của tỉnh được xây dựng dựa trên những quy định của Luật Du lịch và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong đó, Kế hoạch 33-KH/TU ngày 26/6/2017 của Tỉnh ủy Bình Dương về thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Kế hoạch số 5822/KH-UBND ngày 21/12/2017 triển khai thực hiện Kế hoạch số 33-KH/TU, Quyết định số 2823/QĐ-UBND ngày 09/12/2021 về phát triển du lịch tỉnh Bình Dương đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030 là một trong những định hướng quan trọng để khai thác tiềm năng du lịch của tỉnh. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định số 31/2018/QĐ-UBND, ngày 12/12/2018 Quy định quản lý khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh, đảm bảo pháp lý quản lý, sử dụng và khai thác có hiệu quả các tài nguyên du lịch phù hợp với quy hoạch du lịch của tỉnh.

Đoàn kiểm tra Bộ VHTTDL kiểm tra việc chấp hành quy định pháp luật tại khách sạn Bexamex 

Công tác kiểm tra và giám sát việc thực thi các quy định của Luật Du lịch được triển khai nghiêm túc. Sở VHTTDL thường xuyên tổ chức các đợt kiểm tra để đánh giá tình hình tuân thủ luật tại các doanh nghiệp lữ hành, cơ sở lưu trú, và các khu, điểm du lịch... Thông qua công tác kiểm tra, theo dõi sát sao, các cơ sở kinh doanh du lịch đã nâng cao ý thức tuân thủ các quy định của pháp luật, góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ và hình ảnh du lịch của địa phương. Trong thời gian từ năm 2018 đến  tháng 9 năm 2024, Thanh tra Sở tổ chức thực hiện thanh tra, kiểm tra 229 cơ sở hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch, phát hiện 52 trường hợp vi phạm, lập biên bản vi phạm hành chính và ban hành quyết định xử phạt với tổng số tiền: 181.000.000 đồng. Công tác kiểm tra điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất kỹ thuật dịch vụ của các đơn vị kinh doanh lưu trú du lịch trên địa bàn tỉnh cũng được triển khai thực hiện hàng năm. Từ 2019 đến nay, Sở đã phối hợp với phòng Văn hóa và Thông tin các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh tổ chức kiểm tra được 126 đơn vị kinh doanh lưu trú du lịch. Qua quá trình kiểm tra, kịp thời phát hiện, nhắc nhở các đơn vị chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh lưu trú và hướng dẫn đơn vị thực hiện nghiêm việc báo cáo thống kê du lịch theo quy định.

Công tác quản lý tài nguyên du lịch: các văn bản hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh về việc phát huy và bảo về các giá trị nguồn tài nguyên luôn được quan tâm và thực hiện đúng theo quy định, Sở đã tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Đề án phát triển du lịch tỉnh Bình Dương; phối hợp tham mưu tích hợp quy hoạch phát triển du lịch vào quy hoạch tỉnh Bình Dương thời kỳ 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Công tác bảo vệ và phát huy giá trị của các di tích lịch sử, các di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh,… được quan tâm thực hiện thường xuyên đúng theo quy định.

Công tác quản lý khu du lịch, điểm du lịch: sau khi Luật Du lịch được ban hành và có hiệu lực, Sở đã tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Quyết định số 31/2018/QĐ-UBND ngày 12/12/2018 Quy định quản lý khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Hiện trên địa bàn tỉnh có Khu di tích Chiến khu Vĩnh Lợi được Ủy ban nhân dân ban hành Quyết định công nhận điểm du lịch và Trung tâm Thương mại Vincom Plaza Dĩ An được cấp biển hiệu đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch. Các điểm tham quan khác như khu du lịch văn hóa, thể thao Đại Nam, Du lịch Thủy Châu, Sol Retreat Farm,… được quản lý về hoạt động kinh doanh, môi trường, an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy, vệ sinh an toàn thực phẩm, cơ sở hạ tầng và chất lượng dịch vụ. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động tại các khu, điểm du lịch nhằm đảm bảo các tiêu chí về an toàn, vệ sinh môi trường, cũng như quyền lợi của khách du lịch.

Công tác quản lý đơn vị kinh doanh lưu trú du lịch: So với Luật du lịch năm 2005 thì một số quy định của Luật Du lịch năm 2017 trong công tác quản lý kinh doanh lưu trú đơn giản hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc xếp hạng chất lượng dịch vụ. Từ khi áp dụng Luật du lịch năm 2017, trên địa bàn tỉnh có 32 khách sạn xếp hạng từ 1 đến 5 sao được công nhận hạng (1 khách sạn 5 sao, 3 khách sạn 4 sao, 7 khách sạn xếp hạng 3 sao và 21 khách sạn xếp hạng 1-2 sao).

Công tác quản lý đơn vị kinh doanh du lịch lữ hành: từ khi áp dụng Luật Du lịch 2017, trên địa bàn tỉnh Bình Dương có 50 đơn vị kinh doanh lữ hành được cấp phép, trong đó có 19 giấy phép lữ hành quốc tế và 31 giấy phép lứ hành nội địa. Đến nay, còn hoạt động 44 đơn vị hoạt động kinh doanh lữ hành (15 đơn vị lữ hành quốc tế và 29 đơn vị lữ hành nội địa).

Quản lý hướng dẫn viên du lịch: Công tác cấp thẻ hướng dẫn viên du lịch nội địa và quốc tế được thực hiện chặt chẽ, đảm bảo đúng theo quy định. Tính đến tháng nay có 90 thẻ hướng dẫn viên du lịch còn hạn sử dụng (42 thẻ quốc tế, 48 thẻ nội địa). Năm 2024, phối hợp trường Đại học Bình Dương tổ chức khóa cập nhật kiến thức cho hướng dẫn viên du lịch, kết quả có 147 hướng dẫn viên tham gia khóa học và đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận.

Khó khăn trong quản lý nhà nước theo luật du lich

Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, có tính liên ngành, liên vùng và xã hội hóa cao. Quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch có liên quan đến nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực khác như văn hóa, giao thông, tài nguyên môi trường, quốc phòng, an ninh, nông nghiệp, thương mại... Tuy nhiên, Luật Du lịch 2017 có một số quy định pháp luật liên quan chưa thực sự đồng bộ với các văn bản pháp luật khác, như Luật Đất đai, Luật Bảo vệ Môi trường, hay các quy định về xây dựng, bảo tồn di sản... Điều này dẫn đến khó khăn trong việc triển khai các dự án du lịch, đặc biệt là các dự án du lịch sinh thái, du lịch vườn trên đất nông nghiệp.

Từ khi thực hiện Luật Du lịch 2017 cơ quan quản lý du lịch ở tỉnh gặp nhiều khó khăn vì không thực hiện tiền kiểm, chỉ thực hiện hậu kiểm sau khi cơ sở lưu trú du lịch đã đi vào hoạt động. Nhiều cơ sở không đăng ký xếp hạng, không thông báo hoạt động, không báo cáo kết quả kinh doanh cũng gây khó khăn cho việc quản lý. Cụ thể: Luật Du lịch năm 2017 cho phép các “tổ chức, cá nhân kinh doanh lưu trú được tự nguyện đăng ký xếp hạng”, chỉ cần thông báo trước khi đi vào hoạt động, đảm bảo điều kiện tối thiểu, điều này góp phần tạo thuận lợi, đơn giản hóa thủ tục cho đơn vị kinh doanh; tuy nhiên quy định này đã tạo ra nhiều bất cập gây khó khăn cho cơ quan quản lý nhà nước trong việc kiểm soát chất lượng cơ sở lưu trú, dẫn đến việc cạnh tranh không lành mạnh giữa các đơn vị kinh doanh và đảm bảo quyền lợi khách du lịch. Hiện nay, có rất nhiều đơn vị kinh doanh lưu trú tự quảng cáo hạng sao để chào bán trên các sàn thương mại điện tử. Tại Bình Dương, số lượng đơn vị kinh doanh lưu trú tương đối nhiều (theo thống kê đến 9 tháng/2024 trên địa bàn tỉnh có 255 đơn vị kinh doanh lưu trú du lịch hoạt động theo loại hình tổ chức, với 7.669 phòng và 547 đơn vị hoạt động theo loại hình hộ kinh doanh với 6.977 phòng). Tuy nhiên phần lớn các đơn vị kinh doanh lưu trú với quy mô nhỏ, mang tính chất hộ gia đình, các đơn vị này mặc dù được thống kê là cơ sở lưu trú du lịch nhưng chất lượng dịch vụ thấp, chủ yếu phục vụ khách vãng lai, khách nghỉ theo giờ chưa đáp ứng được yêu cầu của khách du lịch.

Đối với kinh doanh dịch vụ lữ hành quy định về Cấp phép kinh doanh dịch vụ lữ hành thành phần hồ sơ còn khá đơn giản, mức tiền ký quỹ thấp, chưa đảm bảo cho quyền và lợi ích của khách du lịch khi có sự cố xảy ra. Bên cạnh đó, chưa có quy định về thông báo hoạt động nên gây khó khăn trong việc quản lý cũng như hướng dẫn các đơn vị tuân thủ các quy định của pháp luật.

Luật Du lịch 2017 chưa điều chỉnh đối với các đơn vị kinh doanh theo mô hình khu, điểm du lịch chỉ hướng dẫn thủ tục công nhận, tuy nhiên trên thực tế thì không phải đơn vị nào kinh doanh theo loại hình này cũng thực hiện việc công nhận xếp loại. Nhiều loại hình kinh doanh phức hợp bao gồm ăn uống, vui chơi giải trí, câu cá, cắm trại, tham quan vườn... chưa được pháp luật điều chỉnh, gây hạn chế trong việc quản lý nhà nước.

Sở VHTTDL khảo sát Cầu Đôi Camping

Luật Du lịch 2017 chưa quy định về phân cấp quản lý nhà nước về du lịch cho UBND và cơ quan chuyên môn cấp huyện cũng gây hạn chế trong công tác quản lý nhà nước. Chưa có quy định điều chỉnh cho hoạt động cá nhân tự đứng ra thuê xe, hoặc chủ các nhà xe tổ chức tour và bán vé cho khách tham quan trong nước (hoạt động theo hình thức lữ hành) nhưng không có Giấy phép lữ hành, không có hướng dẫn viên, không có hợp đồng, bảo hiểm với khác tham quan,... điều nay gây nên tình trạng cạnh tranh không lành mạnh giữa các đơn vị lữ hành, khó khăn trong công tác quản lý nhà nước.

Một số kiến nghị những nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Du lịch năm 2017

Cần thay đổi quy định biện pháp quản lý đơn vị kinh doanh lưu trú du lịch chặt chẽ hơn, nâng cao các tiêu chí quy định về điều kiện tối thiểu của cơ sở kinh doanh lưu trú du lịch. Thực hiện việc phân cấp quản lý ở cấp huyện đối với các đơn vị kinh doanh lưu trú quy mô nhỏ.

Bổ sung các quy định điều chỉnh hành vi đối với các đơn vị kinh doanh dịch vụ du lịch như: thông báo về thời điểm bắt đầu kinh doanh đối với các đơn vị kinh doanh khu, điểm du lịch. Quy định đối với các đơn vị kinh doanh mô hình khu, điểm du lịch, khách sạn, nhà nghỉ du lịch khi chưa đề nghị công nhận. Điều chỉnh về điều kiện công nhận khu du lịch cấp tỉnh phù hợp với tình hình thực tế, để khuyến khích doanh nghiệp đăng ký công nhận.

Đối với quy định tổ chức khóa cập nhật kiến thức dành cho hướng dẫn viên du lịch: một số địa phương khi tổ chức khóa cập nhật kiến thức chỉ nhận học viên do địa phương mình cấp thẻ, làm hạn chế đối tượng tham gia khóa học. Trong khi các địa phương khác với số lượng cấp thẻ hàng năm ít, chưa đủ điều kiện để định kỳ tổ chức lớp hàng năm (Giấy chứng nhận Cập nhật kiến thức chỉ có giá trị trong 1 năm),  đã gây khó khăn cho hướng dẫn viên du lịch khi hết hạn thẻ muốn tiếp tục làm việc mà chưa tham gia được khóa học. Đề nghị xem xét lại quy định này, nhằm tạo điều kiện cho hướng dẫn viên du lịch an tâm công tác.

Cần có quy định để quản lý đối với trường hợp cá nhân tự đứng ra thuê xe, hoặc chủ các nhà xe tổ chức tour và bán vé cho khách tham quan trong nước (hoạt động theo hình thức lữ hành) nhưng không có đăng ký kinh doanh, giấy phép lữ hành, hướng dẫn viên, hợp đồng, bảo hiểm với khách,...

Có thể thấy, Luật Du lịch năm 2017 và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đã tác động tích cực đến quá trình phát triển du lịch của Bình Dương nói chung và cả nước nói riêng. Luật đã đưa ra những quy định về tài nguyên du lịch, phát triển sản phẩm du lịch và hoạt động du lịch; quyền, nghĩa vụ của khách du lịch, tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch… Tính pháp lý rõ ràng, thủ tục hành chính đơn giản tạo điều kiện cho các tổ chức và cá nhân hoạt động trong ngành du lịch được thuận lợi, thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch. Bằng các biện pháp chế tài, giúp cơ quan quản lý nhà nước kịp thời xử lý vi phạm trong hoạt động kinh doanh nhằm bảo vệ quyền lợi của khách du lịch, góp phần xây dựng môi trường du lịch lành mạnh và chuyên nghiệp hướng đến chất lượng dịch vụ. Để ngành du lịch phát triển bền vững và đáp ứng yêu cầu của thị trường, cần có những giải pháp phù hợp và kịp thời điều chỉnh, sửa đổi những quy định pháp luật về du lịch chưa phù hợp, tạo chặc chẽ trong công tác quản lý nhà nước, thuận lợi trong hoạt động của doanh nghiệp và ưu tiên đảm bảo quyền lợi của du khách./.