Du lịch thể thao không phải là sản phẩm mới nhưng theo xu hướng và nhận định của nhiều chuyên gia, nó sẽ được quan tâm và phát triển mạnh thời gian tới, ngoài các trải nghiệm du lịch thông thường du khách còn có được sức khỏe và động lực để tập luyện thể thao. Cũng theo Tổ chức Du lịch thế giới, mô tả du lịch thể thao là "một trong những lĩnh vực phát triển nhanh nhất" đang giữ vai trò quan trọng trong ngành du lịch. Vì thế, loại hình du lịch này không những mang đến sự trải nghiệm mới cho du khách, nâng cao chất lượng chuyến đi mà còn gia tăng nhận diện thương hiệu quốc gia. Thông qua các sự kiện thể thao sẽ giúp các địa phương tập trung nguồn lực trong việc đảm bảo chất lượng dịch vụ du lịch, xúc tiến quảng bá, từ đó tạo nên đòn bẩy cho phát triển du lịch, tăng trưởng kinh tế ngắn hạn, trung và dài hạn.

Kinh doanh sản phẩm du lịch thể thao tại Việt Nam khởi phát từ khoảng 6 - 7 năm trở lại đây. Điển hình là một số sản phẩm được thiết kế kèm các giải chạy phong trào marathon, giải chạy địa hình và các tour cho người Việt sang nước ngoài xem các đội tuyển thể thao Việt Nam thi đấu, nhất là đội tuyển Bóng đá Việt Nam. Trong những năm gần đây, Việt Nam chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ số lượng các Câu lạc bộ và các Giải thể thao phong trào của nhiều môn thể thao vốn trước đó chỉ thu hút giới chuyên nghiệp như: Golf, Điền kinh, Xe đạp, Leo núi thể thao, Sup – Kayak, Bơi, Yoga… Trong số đó, nội dung Chạy bộ thuộc bộ môn Điền kinh thu hút đông đảo số người tham gia. Đây là bộ môn nhận được sự quan tâm lớn bởi quy mô phát triển và khả năng liên kết khai thác rất lớn. Tính riêng Chạy bộ phong trào, Việt Nam hiện có khoảng trên 40 giải Marathon quy mô theo hệ thống, chưa tính nhiều giải chạy do các tổ chức, doanh nghiệp đứng ra tổ chức diễn ra tại các địa phương.

Du lịch thể thao là xu hướng và sẽ là một trong các sản phẩm chủ lực của Du lịch Việt Nam trong thời gian tới. Nhưng để phát triển cần sự phối hợp của cơ quan quản lý, các địa phương, cơ sở dịch vụ cùng các bên liên quan. Vì vậy, các Công ty du lịch cần chủ động xây dựng các sản phẩm du lịch thể thao đặc thù cho mỗi phân khúc khách hàng và điểm đến, chủ động bắt tay với các Doanh nghiệp tổ chức sự kiện thể thao và các địa phương để có thêm một thị phần quan trọng của sản phẩm du lịch Việt Nam.

Tại tỉnh Bình Dương, trong thời gian vài năm trở lại đây, xu hướng du lịch thể thao được đánh thức dựa trên sự phát triển mạnh mẽ của Ngành thể dục thể thao. Các sự kiện thể thao kết hợp du lịch đã thu hút lượng lớn du khách đến tham quan, tìm hiểu văn hóa, con người và vùng đất mới đã tạo nên nguồn thu cho sự phát triển của ngành “công nghiệp không khói” tỉnh nhà. Điển hình những hoạt động thể thao kết hợp du lịch, giải trí của tỉnh Bình Dương hiện có tại Khu du lịch Đại Nam, trong đó có Trường đua Đại Nam đạt tiêu chuẩn quốc tế, với tổng diện tích 60ha. Đây là Trường đua phức hợp có quy mô lớn nhất Việt Nam, có sự kết hợp của 5 loại hình đua: Đua ngựa, Đua chó, Đua xe mô tô, Đua xe go-kart, biểu diễn Jetski và Flyboard. Trong đó, đường đua ngựa có chiều dài 1,6km, rộng 16m trên bề mặt cát mịn. Đường đua xe Mô tô và Go-Kart có chiều dài 2,2km, được xây dựng theo chuẩn quốc tế. Đường đua chó với tổng chiều dài 500m, bề mặt được phủ cát vàng theo chuẩn của Hiệp hội Đua chó Quốc tế quy định. Hồ nước rộng hơn 10.000 mét vuông phục vụ cho các show biểu diễn Jetski, Flyboard, tương lai sẽ là nơi tập luyện các bộ môn bơi lội dưới nước. Bao quanh khu vực đường đua là khán đài lắp ghép có sức chứa khoảng 20.000 chỗ ngồi cùng 3 màn hình Led hiện đại, dàn đèn công suất cao, các máy quay hiện đại nhất hiện nay được đặt quanh đường đua để ghi lại các góc độ một cách chính xác nhất. Hệ thống Camera tiêu chuẩn 4K dùng cho truyền hình trực tiếp đảm bảo phục vụ khán giả đến thưởng thức các Giải đua vào dịp cuối tuần. Tất cả những hoạt động thể thao tại Trường đua đều mang tính giải trí và đem đến cho khán giả cũng như khách tham quan du lịch giây phút thư giãn, đối với những Vận động viên đua xe có được trận đấu gay cấn, kịch tính. Ngoài ra còn có hoạt động thể thao, vui chơi giải trí, các trò chơi dân gian cho du khách được các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh tổ chức thường xuyên như Dìn Ký, Phương Nam, làng tre Phú An… mang đậm nét văn hóa đặc sắc của địa phương Bình Dương.

Giải chạy đường dài “Ultra Road Bình Dương 2023 – Bứt phá giới hạn”, với sự tham gia của hơn 1.400 VĐV tranh tài ở các cự ly 10km, 25km, 50km, 75km, 100km

Hàng năm, Bình Dương đăng cai nhiều Giải thể thao quốc tế đã thu hút nhiều vận động viên nước ngoài đến tham dự cũng như du khách các nước tháp tùng cùng các đoàn thể thao đến xem và cổ vũ như: Giải xe đạp nữ Quốc tế Bình Dương - Cúp Biwase thu hút từ 8 - 10 đội nước ngoài đến từ các quốc gia như: Philipines, Kazakhstan, Malaysia, Iran, Thái Lan, Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản và Singapore; Giải Half Marathon Thành phố mới Bình Dương, thu hút từ 3.000 - 4.000 vận động viên, trong đó có nhiều vận động viên nước ngoài đến từ hơn 20 quốc gia; Giải Billiards Carom 3 băng quốc tế Cúp Becamex IJC thu hút vận động viên nước ngoài đến từ Hàn Quốc, Hà Lan và các nước Đông Nam Á; Giải chạy đường dài Utral Road Bình Dương; Giải đua xe mô tô… Đây là những Giải thể thao có qui mô lớn, mang tầm quốc tế được tỉnh Bình Dương quan tâm và tổ chức thường xuyên hàng năm. Có thể thấy thành phần vận động viên tham dự cũng như qui mô đăng cai tổ chức các Giải quốc tế đã góp phần giới thiệu và quảng bá hình ảnh, mảnh đất, nét đặc trưng về lịch sử và con người Bình Dương đến với cộng đồng trong nước và thế giới, đồng thời khơi dậy tiềm năng, triển vọng và ý tưởng mới đối với sản phẩm du lịch thể thao của tỉnh. Đây cũng là cơ hội, là tiềm năng lớn nếu được phát huy tốt sẽ góp phần quan trọng để phát triển du lịch thể thao trong tương lai, mang lại nguồn lợi kinh tế đáng kể cho địa phương. 

Giải Xe đạp nữ Quốc tế Bình Dương - Cúp Biwase thu hút nhiều CLB nước ngoài đến từ các quốc gia như: Philipines, Kazakhstan, Malaysia, Iran, Thái Lan, Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản và Singapore

Công tác đăng cai các Giải thể thao quốc gia mang tính thường niên cũng tạo những thuận lợi cho lĩnh vực du lịch thể thao của tỉnh, điển hình như: Giải đua xe Mô tô Việt Nam (VMRC), ngoài những nội dung đua, còn đặc biệt thu hút khán giả đến xem cổ vũ nhờ các hoạt động bên lề thú vị gồm “Trường đua mini Kid Training” và Cuộc thi “Gymkhana”, khán giả có cơ hội tiếp cận với mô hình Mô tô thể thao chuyên nghiệp; Giải bóng đá chuyên nghiệp quốc gia (V_Laegue); Giải bóng đá Cúp quốc gia; Giải bóng đá U19 quốc gia; Giải vô địch Jujitsu toàn quốc; Giải vô địch Judo toàn quốc; Giải vô địch Vovinam toàn quốc; Giải cúp các CLB Bowling toàn quốc; Giải bóng đá Công nhân toàn quốc; Giải bóng đá Thiếu niên – Nhi đồng toàn quốc...

Giải Half Marathon thành phố mới Bình Dương năm 2024

Bên cạnh giải quốc gia, quốc tế, hàng năm Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp tổ chức nhiều Giải cấp khu vực với quy mô lớn, điền hình như: Giải vô địch các Hội Golf miền Nam; Giải Việt dã chào năm mới, thu hút gần 10.000 vận động viên đến từ các tỉnh, thành trên cả nước về tham dự; Giải Bóng đá Thành phố mới Bình Dương Cúp Becamex IDC thu hút gần 200 đội Bóng đá đến từ các Doanh nghiệp, Câu lạc bộ bóng đá trong khu vực miền Đồng Nam bộ với hơn 4000 vận động viên; Giải chạy đường dài “Ultra Road Bình Dương 2023 – Bứt phá giới hạn”, với sự tham gia của hơn 1.400 vận động viên, tranh tài ở 5 cự ly 10km, 25km, 50km, 75km, 100km, các vận động tham gia giải là những người yêu chạy bộ từ các nơi, đặc biệt có sự tham gia của nhiều vận động viên nổi tiếng, từng đạt thành tích ở những cự ly dài về tham dự; Giải "Đường chạy sắc màu" kết hợp vượt chướng ngại vật, được tổ chức trong Khu đô thị EcoLakes Mỹ Phước, với những cung đường đẹp, nhiều cây xanh, bao quanh bởi những Công viên, Hồ sinh thái, với quy mô gần 2000 người tham gia, đây không chỉ là một Giải chạy, mà còn là cơ hội để mọi người thể hiện tinh thần kết nối cộng đồng, gắn kết yêu thương giữa các cặp đôi, các thành viên trong gia đình, khuyến khích mọi người cùng nhau rèn luyện thể thao nâng cao sức khỏe, góp phần lan tỏa những thông điệp ý nghĩa, là một ngày hội ngập tràn niềm vui, sức khỏe và đầy màu sắc….các hoạt động ngoài thu hút hàng ngàn lượt vận động viên đến từ các tỉnh, thành trên cả nước tham gia còn có sự tham gia của lực lượng cổ động viên tháp tùng góp phần quan trọng trong quảng bá, phát triển du lịch thể thao của tỉnh.

Giải Bóng đá Thành phố mới Bình Dương Cúp Becamex IDC thu hút gần 200 đội Bóng đá đến từ các Doanh nghiệp, Câu lạc bộ bóng đá khu vực miền Đông Nam bộ với hơn 4000 vận động viên

Hiện nay, môn Thể thao Golf kết hợp du lịch Golf đóng vai trò không hề nhỏ trong việc phát triển kinh tế của các địa phương. Trên địa bàn tỉnh Bình Dương hiện có 4 sân Golf đạt tiêu chuẩn quốc tế: Sân Golf Sông Bé, Sân Golf Phú Mỹ, Sân Golf Tân Thành, Sân Golf Mê Kông; trong đó Sân Golf Sông Bé và Sân Golf Phú Mỹ là những sân đạt tiêu chuẩn phục vụ tốt nhất của cả nước. Sân Golf Phú Mỹ đã nhiều lần đăng cai tổ chức thành công Giải Golf nữ chuyên nghiệp Hàn Quốc và được Hiệp hội Golf chuyên nghiệp Hàn Quốc đánh giá cao về chất lượng chuyên môn lẫn công tác phục vụ. Đây là cơ sở quan trọng để Bình Dương được lựa chọn đăng cai tổ chức Giải vô địch các Hội Golf cấp quốc gia, quốc tế, là tiền đề cho du lịch thể thao phát triển mạnh hơn nữa trong thời gian tới. Thông qua sự kiện này, ngoài việc là cầu nối để các vận động viên Golf từ các tỉnh, thành cùng nhau tranh tài, là cơ hội để các vận động viên Golf có điều kiện giao lưu thể thao, nâng cao trình độ thi đấu để sẵn sàng cho những giải đấu lớn chuyên nghiệp trong nước và quốc tế; qua đó góp phần quảng bá hình ảnh và văn hóa của địa phương tới đông đảo người yêu thích môn Golf. Đặc biệt là kết nối các doanh nghiệp, thúc đẩy giao lưu và kích cầu kinh tế, tạo điều kiện để thúc đẩy du lịch phát triển.

Trên thực tế, ở các nước phát triển xu hướng du lịch gắn liền với hoạt động thể thao không còn mới mẻ. Thị trường của du lịch thể thao hướng tới mọi đối tượng, vì thế, loại hình du lịch này không những mang đến sự trải nghiệm mới cho du khách, nâng cao chất lượng chuyến đi mà còn gia tăng nhận diện thương hiệu điểm đến. Đặc biệt khi đến Bình Dương, ngoài một số Khu du lịch nổi tiếng có quy mô lớn như Khu du lịch Đại Nam, Thủy Châu,...một số Khu du lịch sinh thái với phong cảnh tự nhiên còn hoang sơ, chưa được đầu tư, khai thác và có thể kết hợp tổ chức thi đấu các môn thể thao phù hợp với điều kiện địa hình như: Marathon, Đua xe đạp, Leo núi,.. mà khách du lịch không thể bỏ qua như Hồ Dầu Tiếng, Núi Cậu, Suối Trúc (huyện Dầu Tiếng); Núi Châu Thới (TP.Dĩ An); Làng tre Phú An (TP.Bến Cát); Suối Rạt, Cầu Sông Bé (H.Phú Giáo)…

Thời điểm mùa hè là thời gian lý tưởng để tham gia các hoạt động thể thao gắn với du lịch, đặc biệt là các Giải chạy Marathon. Để tổ chức thành công Giải chạy Marathon, đòi hỏi các đơn vị tổ chức cần phải hội tụ các yếu tố kiến thức - kinh nghiệm - trải nghiệm và không phải đơn vị nào cũng có thể tổ chức được sản phẩm đặc biệt này. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến dư địa phát triển du lịch thể thao ở Việt Nam nói chung và Bình Dương nói riêng vẫn còn rất lớn. Theo nhận định của các chuyên gia “để biến du lịch thể thao trở thành sản phẩm chủ lực của du lịch Việt Nam, điều quan trọng là cần có sự nghiên cứu kỹ lưỡng và định hướng dài hạn để xây dựng, nâng cấp hạ tầng, cải thiện hệ thống giao thông, cơ sở vật chất kỹ thuật chuyên ngành theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, đủ đáp ứng đòi hỏi của nhiều hình thức du lịch thể thao”.

Phát triển du lịch thể thao không những thu hút được lượng lớn du khách có khả năng chi tiêu cao, sử dụng nhiều dịch vụ, đóng góp đáng kể vào doanh thu địa phương, mà còn giúp khắc phục tính mùa vụ của du lịch. Bên cạnh đó, du lịch thể thao cũng là kênh xúc tiến, quảng bá điểm đến hữu hiệu, thúc đẩy giao lưu văn hóa. Các đoàn thể thao khi đến Bình Dương tham dự các giải như Giải Xe đạp, Marathon,.. ngoài việc thưởng ngoạn cảnh quan thiên nhiên còn có dịp ngắm các cung đường rộng, nhiều cây xanh trải dài trên khắp các địa phương trong tỉnh, kết hợp tham quan mô hình du lịch truyền thống văn hóa mang bản sắc Bình Dương.

Nhìn chung, thể thao du lịch trên địa bàn tỉnh có những phát triển tương đối, với nhiều loại hình đa dạng phong phú, thu hút đông đảo người dân tham gia, góp phần rèn luyện sức khỏe, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần và đẩy mạnh phong trào thể dục thể thao. Điều này cho thấy định hướng của Ngành thể dục thể thao tỉnh nhà là phù hợp với xu thế phát triển, hướng tới xã hội tiêu dùng và nhu cầu hưởng thụ của các tầng lớp nhân dân. Tuy nhiên, lĩnh vực này còn khá mới mẻ, chưa phát huy hết tiềm năng lợi thế của tỉnh, do vậy cần được nghiên cứu để xây dựng lộ trình phát triển sâu rộng hơn nữa nhằm thu hút du khách thể thao biết đến Bình Dương cũng như các Doanh nghiệp tham gia đầu tư vào lĩnh vực du lịch thể thao. Chúng tôi xin đề xuất một số giải pháp trong thời gian tới như sau:

Một là: Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về du lịch thể thao cho các tầng lớp quần chúng nhân dân; tổ chức các cuộc hội thảo, các lớp tập huấn để trau dồi kiến thức, chia sẻ kinh nghiệm về phát triển thể dục thể thao nói chung và lĩnh vực thể thao du lịch nói riêng; tổ chức các chương trình truyền thông trên các báo, đài…; hình thành diễn đàn trao đổi thông tin, kinh nghiệm về phát triển du lịch thể thao tại địa phương.

Hai là: Nghiên cứu xây dựng quy hoạch phát triển du lịch thể thao trên cơ sở điều chỉnh quy hoạch phát triển du lịch và quy hoạch phát triển thể dục thể thao; có kế hoạch chi tiết phát triển du lịch thể thao ở các khu vực có tiềm năng, đặc biệt là du lịch sinh thái tại tỉnh Bình Dương như Hồ Dầu Tiếng, Núi Cậu, Suối Trúc (H.Dầu Tiếng); Núi Châu Thới (TP.Dĩ An); Làng tre Phú An (TP.Bến Cát); Suối Rạt, Cầu Sông Bé (H.Phú Giáo)…

Ba là: Nâng cao chất lượng, quy mô các hoạt động thể dục thể thao mang nét đặc trưng riêng của Bình Dương; quan tâm phát triển các loại hình thể thao truyền thống, các môn  thể thao dân tộc như: Võ Lâm Tân Khánh Bà Trà (được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia); Đua thuyền, Lân sư rồng, hoạt động thể thao gắn với Lễ hội Chùa Bà Thiên Hậu …   

Bốn là: Tăng cường hợp tác với các tỉnh, thành nhằm đẩy mạnh tuyên truyền hình ảnh du lịch thể thao Bình Dương cho địa phương nhằm thu hút du khách; có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư kinh doanh lĩnh vực thể thao du lịch; tạo mối quan hệ tốt với các tỉnh, thành và mở rộng hợp tác quốc gia nhằm phát triển lĩnh vực Thể dục thể thao góp phần phát triển du lịch.

Năm là: Đầu tư cơ sở vật chất, công trình thể thao các cấp đáp ứng nhu cầu tổ chức các hoạt động Thể dục thể thao; quan tâm khuyến khích đầu tư các công trình nghỉ dưỡng, khu vui chơi giải trí, hạ tầng du lịch thể thao chất lượng cao. Xúc tiến công tác tiếp thị kết hợp giữa tiếp thị truyền thống và tiếp thị số (digital marketing) trên các nền tảng mạng xã hội; phát triển thị trường du lịch thể thao trên cơ sở xác định nhu cầu, thị hiếu, sở thích của khách du lịch trong và ngoài nước.

Sáu là: Phát triển nguồn nhân lực cho Ngành du lịch thể thao trên cơ sở kết hợp các cơ sở giáo dục Đại học, Cao đẳng, Trung cấp có đào tạo Ngành thể dục thể thao và Quản trị lữ hành, Du lịch. Có chính sách đãi ngộ hợp lý để thu hút nhân tài, chuyên gia, các nhà thể thao nổi tiếng tham gia vào phát triển du lịch thể thao của tỉnh.

Xã hội càng phát triển, đời sống nhân dân càng được nâng cao, nhu cầu rèn luyện thể thao, vui chơi giải trí kết hợp du lịch ngày càng tăng theo. Bình Dương là tỉnh có tốc độ phát triển kinh tế nhanh trong cả nước, liên tiếp nhiều năm được vinh danh trong danh sách Thành phố thông minh tiêu biểu trên Thế giới; đặc biệt năm 2023, Diễn đàn Cộng đồng thông minh Thế giới (ICF) chính thức vinh danh Bình Dương đạt Danh hiệu Cộng đồng thông minh của năm (Top 1 ICF 2023). Chính sự phát triển này, là tiền đề quan trọng giúp du lịch thể thao của tỉnh trở thành một sản phẩm quan trọng trong phát triển du lịch thời gian tới, rất cần được quan tâm và đẩy mạnh.