Ban Đờn ca tài tử tỉnh Bình Dương - Dấu ấn tại Liên hoan Đờn ca tài tử quốc gia lần thứ III - Cần Thơ năm 2022
Đờn ca tài tử là một loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo được hình thành ở Nam Bộ từ cuối thế kỷ XIX, bắt nguồn từ Nhạc lễ, Nhã nhạc cung đình Huế và Đờn ca Huế. Đây là một loại hình dân gian do cộng đồng 21 tỉnh, thành Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ của Việt Nam cùng nhau sáng tạo ra, được trao truyền từ đời này qua đời khác và đảm bảo tính tiếp nối liên tục.

Không gian Đờn ca tài tử của tỉnh Bình Dương tại Liên hoan
Đờn ca tài tử Quốc gia lần thứ III – Cần Thơ năm 2022.
Trong những năm vừa qua các cấp lãnh đạo của tỉnh Bình Dương luôn luôn quan tâm đến nghệ thuật Đờn ca tài tử. Nhằm bảo tồn và phát triển loại hình đờn ca tài tử đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa đại diện của nhân loại, tỉnh Bình Dương đã và đang tổ chức nhiều hoạt động sôi nổi như hội thi Đờn ca tài tử, giao lưu đờn ca tài tử, các cuộc hội thảo, sinh hoạt các câu lạc bộ đội nhóm Đờn ca tài tử định kỳ. Ngoài ra, còn tham gia các cuộc thi Đờn ca tài tử cấp khu vực và cấp toàn quốc định kỳ hàng năm do Cục Văn hóa cơ sở thuộc Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch tổ chức.
Đến hẹn lại lên, thực hiện kế hoạch số 337/QĐ-BVHTTDL của Bộ Văn hóa -Thể thao và Du lịch về việc tổ chức Liên hoan Đờn ca tài tử quốc gia lần thứ III - Cần Thơ năm 2022; Thông báo thể lệ số 126/TB-VHCS ngày 24 tháng 02 năm 2022 về việc tổ chức Hội thi nghệ thuật Đờn ca tài tử và Không gian đờn ca tài Quốc Gia lần III - Cần Thơ năm 2022. Được sự chấp thuận của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương , từ ngày 5/4/2022 đến ngày 11/4/2022, Ban đờn ca tài tử tỉnh Bình Dương đã tham dự Hội thi nghệ thuật Đờn ca tài tử và Hội thi không gian đờn ca tài từ nằm trong khuôn khổ Liên hoan Liên hoan Đờn ca tài tử quốc gia lần thứ III - Cần Thơ năm 2022.
Tham gia nội dung Hội thi Nghệ thuật Đờn ca tài tử Bình Dương do Ông Nguyễn Khoa Hải- Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Dương chỉ đạo, Trung tâm Văn hóa -Nghệ thuật phối hợp với Trung tâm Văn hóa - Thể thao và Truyền thanh huyện Dầu Tiếng thực hiện. Chương trình 5 tiết mục, với chủ đề: “Tự hào giai điệu phương Nam” với các thể loại Nam - Hạ - Bắc - Oán: Hòa tấu ngũ đối hạ 20 câu (trình bày toàn ban nhạc); Đơn ca tứ đại oán lớp hồi thủ “Nhớ ơn thầy” (trình bày Kiều Oanh); Song ca Liên nam “Tự hào giai điệu phương Nam” (trình bày Thu Hồng – Bích Trâm); Đơn ca vọng cổ nhịp 16 Bình Dương thành phố yêu thương (trình bày Thanh Phong); Song ca Tây thi vắn 26 câu Ngọc sáng phương Nam (trình bày Thanh Thảo - Trần Phong).
Ngày 31/3/2022, Ban Đờn ca tài tử tỉnh Bình Dương đã báo cáo Hội đồng thẩm định của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và chính thức dự thi từ ngày 5/4/2022. Tham gia nội dung Không gian Đờn ca tài từ, Đoàn Bình Dương đã trình bày không gian đờn ca tài tử với chủ đề “Cội nguồn”, và trình bày một bài hòa tấu (theo yêu cầu của Ban Giám khảo). Ngoài ra, các nghệ nhân cũng trình diễn các bàn bản theo các thể loại Nam - Hạ - Bắc - Oán tại không gian hàng đêm đã thu hút đông đảo khách địa phương tham gia.
Vào tối ngày 11/4/2022, Ban tổ chức tiến hành tổng kết trao giải Liên hoan, Bình Dương vinh dự được nhận Huy chương Vàng chương trình “Tự hào giai điệu phương Nam”, 02 huy chương vàng cá nhân thuộc về tiết mục tứ đại oán lớp hồi thủ “Nhớ ơn thầy” (Kiều Oanh) và Liên nam “Tự hào giai điệu quê hương” (Thu Hồng - Bích Trâm); 3 huy chương bạc tiết mục Hòa tấu ngũ đối hạ 20 câu (toàn ban nhạc), vọng cổ nhịp 16 Bình Dương thành phố yêu thương (trình bày Thanh Phong) và Tây thi vắn 26 câu Ngọc sáng phương Nam (trình bày Thanh Thảo - Trần Phong). Không gian đờn ca tài tử đạt huy chương Bạc.
Có thể nói rằng, những năm vừa qua đờn ca tài tử của tỉnh Bình Dương luôn được các cấp lãnh đạo quan tâm và đầu tư. Đối với Liên hoan Đờn ca tài tử quốc gia lần thứ III - Cần Thơ năm 2022, việc chọn lựa những nghệ nhân “gạo cội” như Nghệ nhân nhân dân Thu Hồng, nghệ nhân Kiều Oanh, nghệ nhân Thanh Thảo, nghệ nhân Trần Phong, nghệ nhân Thanh Phong, nghệ nhân Bích Trâm và các tài tử đờn: tài tử Tấn Thành, tài tử Quốc Việt, tài tử Hữu Đức, tài tử Hoàng Tín…Những nghệ nhân này trong nhiều năm qua đều tích cực tham gia các hoạt động phong trài đờn ca tài tử của tỉnh nhà, là các hạt nhân tiêu biểu trong các cuộc hội thi cấp khu vực và cấp toàn quốc về lĩnh vực đờn ca tài tử. Những yếu tố trên đã góp phần quan trọng mang đến sự thành công của chương trình tại Liên hoan.
Kết quả đạt được tại Liên hoan đã chứng minh được phần nào sự phát triển vững mạnh trong phong trào đờn ca tài tử của Bình Dương. Theo đánh giá của Nghệ sĩ ưu tú - Thạc sĩ Huỳnh Khải - Trưởng Ban Giám khảo hội thi “Chương trình của Bình Dương xuất sắc và đã để lại nhiều dấu ấn với Ban tổ chức, Ban Giám khảo và quý khán giả tại Liên hoan lần này…”
Để tiếp tục duy trì, bảo tồn và phát triển loại hình Đờn ca tài tử tại tỉnh Bình Dương, trong thời gian tới cần có một số giải pháp trọng tâm như sau:Thứ nhất: Tiếp tục tập trung phát triển mạng lưới các câu lạc bộ, các lớp năng khiều và truyền dạy về loại hình đờn ca tài tử tại các địa phương trong tỉnh; Thứ hai: Tăng cường các cuộc giao lưu đờn ca tài từ, định kỳ tổ chức các cuộc hội thi làm cơ sở khảo sát đánh giá phong trào, từ đó tìm ra các hạt nhân phong trào cho loại hình đờn ca tài tử. Bên cạnh đó từ việc tổ chức các cuộc hội thi Đờn ca tài tử sẽ góp phần tạo ra những sáng tác lời mới của 20 bài bài bản tổ chức tài tử Nam Bộ, các sáng tác lời mới bài ca vọng cổ và chặp cải lương…Thứ ba: Đưa loại hình đờn ca tài tử vào là một trong những nội dung giảng dạy tại các trường học. Như vậy sẽ đảm bảo được việc trao truyền và có những lớp nghệ nhân kế thừa cho tương lai. Thứ tư: Vận dụng và khai thác loại hình nghệ thuật đờn ca tài tử để phát triển du lịch tại địa phương. Thứ năm: Tiếp tục thực hiện Đề án về nghệ thuật Đờn ca tài tử tỉnh Bình Dương các giai đoạn tiếp theo.
Hy vọng rằng với sự quan tâm của các cấp lãnh đạo tỉnh Bình Dương cùng với các giải pháp nêu trên sẽ góp phần phát huy tốt hiệu quả hoạt động của loại hình đờn ca tài tử của các địa phương trong tỉnh, từ đó góp phần bảo tồn và phát huy nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ./.
Trần Thị Hương (Trung tâm Văn hóa - Nghệ thuật)