Thực hiện các Quyết định số 1706/2001/QĐ-BVHTT ngày 24 tháng 7 năm 2001 của Bộ Văn hóa – Thông tin Phê duyệt Quy hoạch tổng thể bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh đến năm 2020; Quyết định số 11/2007/QĐ-UBND ngày 24 tháng 1 năm 2007 của Uỷ ban nhân dân tỉnh về Quy hoạch phát triển sự nghiệp Văn hóa – Thông tin tỉnh Bình Dương giai đoạn 2006 – 2010 (điều chỉnh) và định hướng đến năm 2020 và Quyết định số 5979/QĐ-UBND ngày 29 tháng 12 năm 2006 của Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt đề án “Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị các di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh Bình Dương đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020”(Đề án). Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đánh giá tổng kết 15 năm thực hiện đề án đạt nhiều kết quả thiết thực có ý nghĩa quan trọng trong việc thực thi Luật di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh Bình Dương.

Ngày 3 tháng 2 năm 2021, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký quyết định 559/QĐ-BVHTTDL đưa Võ Lâm Tân Khánh Bà Trà vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đây là một vinh dự lớn của môn phái và của cả nhân dân tỉnh Bình Dương nói chung. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu một số nội dung cơ bản về loại hình di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc này

Theo thống kê hiện nay Bình Dương có 125 ngôi đình. Ngày 27 tháng 12 năm 2019, đình Nhựt Thạnh tại ấp Nhựt Thạnh, xã Thạnh Hội, thị xã Tân Uyên được Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương xếp hạng là di tích cấp tỉnh theo Quyết định số 3912/QĐ-UBND. Nâng tổng số các đình được xếp hạng di tích là 14/125 ngôi đình (03 đình xếp hạng di tích cấp quốc gia, 11 đình xếp hạng di tích cấp tỉnh)

Đình thần là một thiết chế văn hóa cổ truyền của người Việt Nam, hình thành vào khoảng đầu thế kỷ thứ XV và sớm phổ biến ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Theo dấu chân của những người khai hoang lập ấp, đình thần xuất hiện tại Bình Dương vào khoảng cuối thể kỷ XVII và tồn tại, phát triển cho đến ngày nay. Để bảo lưu những giá trị di sản văn hóa tín ngưỡng dân gian truyền thống trong các ngôi đình thần (di tích) ở Bình Dương được tồn tại trong xu hướng phát triển bền vững thì việc tu bổ, phục hồi di tích hiện nay rất cần được sự quan tâm của các cấp ngành, đặc biệt là những người làm công tác chuyên môn, đầu tư công sức cho việc nghiên cứu khoa học một cách hệ thống, lưu giữ đầy đủ các tư liệu lịch sử, kiến trúc,… nhằm bảo tồn những giá trị di sản văn hóa quý của dân tộc trong hội nhập và phát triển.

Năm 2016,“Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” tại 21 tỉnh thành của Việt Nam (các tỉnh từ Thừa Thiên Huế trở ra và thành phố Hồ Chí Minh) chính thức được UNESCO ghi danh tại danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch triển khai chương trình hành động quốc gia bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” (giai đoạn 2017 - 2022) vào ngày 25/7/2017 đến các tỉnh thành có loại hình di sản này nhằm bảo vệ và phát huy thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ tại địa phương.

Bám sát nhiệm vụ chính trị của tỉnh Bình Dương, hướng dẫn của Trung ương, trong năm 2019 công tác văn hóa, văn nghệ trên địa bàn tỉnh Bình Dương được triển khai kịp thời, hiệu quả, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của các tầng lớp nhân dân, tích cực cổ vũ, động viên cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc nỗ lực phấn đấu hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của tỉnh.

Bình Dương, có địa hình nhấp nhô là nơi chuyển tiếp từ cao nguyên xuống đồng bằng, có ba con sông lớn chảy qua sông Đồng Nai, Sài Gòn và Sông Bé tạo nên địa thế hấp dẫn trong du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng. Từ lâu, Bình Dương có vùng cây trái Lái Thiêu nổi tiếng khắp Nam Bộ…. Đặc biệt, Bình Dương có hai thắng cảnh được xếp hạng di tích cấp quốc gia Núi Châu Thới và di tích cấp tỉnh Núi Cậu - Lòng Hồ Dầu Tiếng.

Ngày 12/11/2019, thị xã Tân Uyên đã trao giấy công nhận Thư viện Tư nhân Cù Lao Rùa cho ông Mai Sông Bé – Nhà báo, Nguyên Giám đốc Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Đồng Nai. Đây là thư viện tư nhân thứ hai của tỉnh được thành lập sau thư viện của gia đình thi tướng Huỳnh Văn Nghệ tại huyện Bắc Tân Uyên.

Bình Dương là một vùng đất lịch sử phát triển lâu đời. Các di chỉ văn hoá khảo cổ đã chứng minh con người tiền – sơ sử đã có mặt trên vùng đất này, từ thuở hậu kỳ đá cũ đến sơ kỳ đá mới, cách đây trên mười ngàn năm. Quá trình phát triển đó đã khiến cho Bình Dương nói riêng và Đông Nam Bộ nói chung, có được sự đa dạng về cơ cấu dân cư, dân tộc và văn hoá. Địa chất Bình Dương có đặc trưng của vùng chuyển tiếp giữa đới nâng bóc mòn Đà Lạt với đới sụt lún tích tụ đồng bằng sông Cửu Long… Do đó, địa hình Bình Dương mang nhiều yếu tố đặc trưng nằm giữa vùng trung du và châu thổ, có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho cuộc sống của con người . Minh chứng cho điều này, vùng đất Bình Dương ngày nay đã được giới khảo cổ học phát hiện nhiều di tích khảo cổ học có giá trị, trong đó có di tích Dốc Chùa.