Từ khi tái lập tỉnh năm 1997 đến nay, Bình Dương đã trải qua nhiều cột mốc phát triển đáng nhớ, vươn lên từ một tỉnh thuần nông trở thành một tỉnh phát triển về công nghiệp – dịch vụ trong khu vực và cả nước. Nằm trong tứ giác kinh tế phía Nam, Bình Dương cùng với Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Bà Rịa – Vũng Tàu là 4 địa phương tạo nên động lực chính trong phát triển kinh tế của vùng kinh tế trọng điểm phía nam, là vùng phát triển năng động, đầu mối giao thương quốc gia, có khả năng thích ứng cao, hướng tới phát triển cân bằng và bền vững.

Cùng với các nghề truyền thống có từ lâu đời như Gốm sứ, Sơn mài, Điêu khắc gỗ cũng là nghề truyền thống tiêu biểu của Bình Dương. Nghề điêu khắc gỗ hình thành và phát triển trên đất Bình Dương đã hơn 200 năm. Trong điều kiện hiện nay, nghề điêu khắc gỗ truyền thống tuy có lúc thịnh, lúc suy nhưng các thế hệ nghệ nhân vẫn gìn giữ nghề, đã và đang có nhiều nỗ lực tìm tòi, sáng tạo nhiều về kỹ thuật để cho ra nhiều sản phẩm tinh tế hơn nhưng vẫn bảo lưu phong cách cổ truyền thống, để từng bước đổi mới duy trì và phát triển ổn định nghề.

Đờn ca tài tử không chỉ là tài sản chung của 21 tỉnh, thành thuộc khu vực phía Nam nói chung và trong đó có phong trào Đờn ca tài tử phát triển và huyện Dầu Tiếng là một trong những địa phương của tỉnh Bình Dương có những nghệ nhân tiêu biểu góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể loại hình Nghệ thuật nghệ thuật dân gian đặc trưng của vùng đất Nam Bộ, đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Nghệ thuật Đờn ca tài tử là sự đóng góp công lao của nhiều thế hệ nghệ nhân, trong đó có những nghệ nhân xuất sắc của đất Dầu Tiếng, như nghệ nhân Lê Trần Phương Thảo.

Người Chăm ở An Giang đã đến vùng đất Minh Hòa, Dầu Tiếng định cư theo chính sách vùng kinh tế mới của tỉnh Bình Dương. Họ trở thành một bộ phận không thể thiếu trong cộng đồng các dân tộc thiểu số tỉnh Bình Dương. Văn hóa, phong tục, tập quán là linh hồn của người Chăm theo đạo Hồi ở Minh Hòa Dầu Tiếng. Việc giữ gìn bản sắc văn hóa, phát huy phong tục, tập quán, truyền thống tốt đẹp của cộng đồng người Chăm là rất cần thiết và có ý nghĩa trong phát triển du lịch, nhằm không ngừng nâng cao đời sống về mọi mặt của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Bình Dương.

Di tích danh thắng Núi Châu Thới là một danh lam thắng cảnh nổi tiếng của tỉnh Bình Dương được Bộ Văn hóa- Thông tin xếp hạng là di tích danh thắng cấp quốc gia ngày 21 tháng 4 năm 1989, với những giá trị nổi bật về lịch sử, văn hóa, cảnh quan thiên nhiên, đặc biệt trong quần thể cảnh quan núi có Chùa Thái Sơn hình thành từ rất sớm là một trong những ngôi chùa đầu tiên của tỉnh Bình Dương.

Thực hiện các Quyết định số 1706/2001/QĐ-BVHTT ngày 24 tháng 7 năm 2001 của Bộ Văn hóa – Thông tin Phê duyệt Quy hoạch tổng thể bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh đến năm 2020; Quyết định số 11/2007/QĐ-UBND ngày 24 tháng 1 năm 2007 của Uỷ ban nhân dân tỉnh về Quy hoạch phát triển sự nghiệp Văn hóa – Thông tin tỉnh Bình Dương giai đoạn 2006 – 2010 (điều chỉnh) và định hướng đến năm 2020 và Quyết định số 5979/QĐ-UBND ngày 29 tháng 12 năm 2006 của Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt đề án “Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị các di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh Bình Dương đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020”(Đề án). Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đánh giá tổng kết 15 năm thực hiện đề án đạt nhiều kết quả thiết thực có ý nghĩa quan trọng trong việc thực thi Luật di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh Bình Dương.

Ngày 3 tháng 2 năm 2021, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký quyết định 559/QĐ-BVHTTDL đưa Võ Lâm Tân Khánh Bà Trà vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đây là một vinh dự lớn của môn phái và của cả nhân dân tỉnh Bình Dương nói chung. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu một số nội dung cơ bản về loại hình di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc này

Theo thống kê hiện nay Bình Dương có 125 ngôi đình. Ngày 27 tháng 12 năm 2019, đình Nhựt Thạnh tại ấp Nhựt Thạnh, xã Thạnh Hội, thị xã Tân Uyên được Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương xếp hạng là di tích cấp tỉnh theo Quyết định số 3912/QĐ-UBND. Nâng tổng số các đình được xếp hạng di tích là 14/125 ngôi đình (03 đình xếp hạng di tích cấp quốc gia, 11 đình xếp hạng di tích cấp tỉnh)

Đình thần là một thiết chế văn hóa cổ truyền của người Việt Nam, hình thành vào khoảng đầu thế kỷ thứ XV và sớm phổ biến ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Theo dấu chân của những người khai hoang lập ấp, đình thần xuất hiện tại Bình Dương vào khoảng cuối thể kỷ XVII và tồn tại, phát triển cho đến ngày nay. Để bảo lưu những giá trị di sản văn hóa tín ngưỡng dân gian truyền thống trong các ngôi đình thần (di tích) ở Bình Dương được tồn tại trong xu hướng phát triển bền vững thì việc tu bổ, phục hồi di tích hiện nay rất cần được sự quan tâm của các cấp ngành, đặc biệt là những người làm công tác chuyên môn, đầu tư công sức cho việc nghiên cứu khoa học một cách hệ thống, lưu giữ đầy đủ các tư liệu lịch sử, kiến trúc,… nhằm bảo tồn những giá trị di sản văn hóa quý của dân tộc trong hội nhập và phát triển.